Evaluatie a.d.h.v. het groeidossier
Zelfbeschouwing is een school der wijsheid; zelfkennis is het begin van zelfverbetering. (A. Shopenhauer)
Evaluatie is voor ons een synoniem voor de stand van zaken van de opgedane kennis en vaardigheden verbonden aan de leerplannen van het GO!. Deze zijn de ‘toetssteen’ bij het evalueren. Een eerste kritische bedenking hierbij is dat evaluatie geen vaststaand gegeven is. Elk moment brengt veranderingen met zich mee. Evaluatie is een proces, iets wat ‘beweegt’. Ons doel is dat evaluatie iets is dat ‘groeit’ en in het beste geval onze leerlingen doet ‘groeien’. Vandaar de geboorte van het ‘groeidossier’. Dit schooljaar zitten we nog in de testfase, maar vanaf volgend schooljaar gaan we hier effectief mee van start. De leerlingen worden nu nog geëvalueerd a.d.h.v. punten voor de hoofdvakken.
Het groeidossier is in principe een overzicht van de leerplannen van de meeste vakken. Deze leerplannen hebben wij omgezet in leerlingentaal. De leerlingen kunnen dus zelf lezen en begrijpen wat er in staat en wat ze dus, na de eerste graad, horen te kennen en kunnen. Per evaluatiemoment (bijvoorbeeld een toets) worden de doelen die er betrekking op hebben behandeld in het groeidossier. Dit doen wij op een heel visuele manier:
- Heb je het leerplandoel voldoende onder de knie, dan kleurt het vakje oranje.
- Groen staat bij ons voor ‘goed!’. Je kan wat van je verwacht wordt!
- Uiteraard willen we leerlingen die voor dat tikkeltje meer gaan ook uitdagen. Als je echt gaat uitblinken in iets, dan geven we je geel (zoals een fonkelende ster).
- Gaat iets echt nog niet goed, dan kleurt je vakje rood. Dit rood proberen we uiteraard na verloop van tijd weg te werken.
De bedoeling is dat de leerlingen per evaluatiemoment een nieuwe beoordeling krijgen. Gaat het om een leerplandoel dat al aan bod is gekomen, dan krijgen ze dus de kans om hun vorige prestatie te ‘verbeteren’. Het is onze taak, als leerkracht, om de leerlingen daar voldoende toe te motiveren en hen steeds uit te dagen. We willen zoveel mogelijk af van de rode vakjes.
Aan het einde van het schooljaar kunnen wij op die manier heel goed zien of de leerling gegroeid is en in welke mate. Het is voor ons ook een controlemiddel om te zien of alle doelen wel voldoende aan bod zijn gekomen.
De leerkracht werkt in een digitaal document dat steeds in te kijken is via Smartschool. We raden onze ouders dan ook sterk aan om dit groeidossier vaak in te kijken. Het is de beste manier om zicht te krijgen op wat je kind al kent en kan. De leerlingen zullen op enkele momenten zelf mogen aanduiden wat, naar hun aanvoelen, hun kleur is. Deze zelfanalyse zal dan vergeleken worden met de bevindingen van de leerkracht en zal als bron dienen voor de foutenanalyse. Ze worden dus heel nauw bij de evaluatie betrokken en hebben een concreet zicht op het uiteindelijke doel van hun studieperiode bij ons op school.
Werken wij dan nooit meer met punten?
Voor sommigen is deze stap nogal drastisch. Hoewel het in het Freinetonderwijs een uitzondering is, komen veel van onze leerlingen uit scholen waar altijd met punten wordt geëvalueerd. De kans is ook heel groot dat ze na de eerste graad in een secundaire school terechtkomen waar ze a.d.h.v. punten worden beoordeeld voor hun prestaties. In onze afdelingen (campus Groenestraat en campus Tant) waar onderwijs wordt aangeboden in de tweede en derde graad is dit ook het geval. Daarom krijgen de leerlingen op hun toetsen zelf nog punten te zien. Deze punten vormen mede de basis voor de evaluatie in het groeidossier. Punten alleen geven echter geen correct beeld van wat de leerlingen kennen en kunnen. Ze moeten vooral vooruitgaan en steeds bijleren uit de fouten die ze vroeger maakten.
De leerlingen krijgen ook examens, zodat ze hierop voorbereid zijn in de toekomst. De leerlingen zitten immers in de A-stroom. Velen zullen later studeren aan de universiteit of hogeschool. Dit lijkt ons geen onbelangrijke voorbereiding daarop. Ook bij de examens wordt met het groeidossier gewerkt. Op de examens zullen de leerlingen punten terugvinden, maar het is het groeidossier waaruit wij de informatie voor onze beoordeling halen.
Voor project/STEM, Gecoachte Vrije Werktijd, P.O., M.O., L.O. en levensbeschouwing werken we niet met een groeidossier maar met een woordrapport. De leerlingen kunnen hun concrete prestaties aflezen.
Wat wordt beoordeeld door zowel leerlingen als leerkrachten?
Dat is bij ons niet alleen het product, de feitelijke weergave van hun kennis, maar ook het proces. Hoe ben je tot deze weergave gekomen? Hoe heb je dit project aangepakt? Hoe heb je het beste van jezelf gegeven? Kwam dit door je eigen sterktes te gebruiken om je minder sterke punten kracht bij te zetten? Zowel product- als procesevaluatie zijn bij ons dus aan de orde.
De ouders krijgen op vier momenten in het schooljaar een algemeen overzicht rond de ‘groei’ van hun kind. Vlak voor de herfstvakantie, voor de kerstvakantie, voor de paasvakantie en voor de zomervakantie. Na de laatste examenperiode volgt ook de einddeliberatie, waarvoor we ons vanaf volgend schooljaar volledig op het groeidossier zullen baseren.